Pierwsze chwile w Addis Abebie

Na lotnisku w Addis Abebie wylądowałem w nocy 2 grudnia. Kupiłem wizę za 20 dolarów i taksówką za 90 birrów (równowartość 9 dolarów) dotarłem ciemnymi, ponurymi ulicami do centrum. Pogoda wydawała się idealna: trochę poniżej 20 stopni Celsjusza. Najbardziej popularne w przewodniku miejsce z powodu tanich hoteli to Piaza. Pytałem w dwóch hotelach oferowanych przez Lonely Planet: Wutma oraz leżące naprzeciw niego Baro, niestety nie było wolnych pokoi. Poza tym ceny wzrosły znacznie i doba kosztowała w obu przypadkach 95 – 100 birrów, czyli ponad 30 złotych. Przyzwyczajony do azjatyckiej taniochy, dla mnie było to sporo. Poszedłem w górę ciemnej ulicy i znalazłem się na innej, bardziej gwarnej, z wieloma głośnymi klubami nocnymi, udekorowanymi migocącymi lampkami. Ulica grzechu z paradującymi w wyzywających strojach małoletnimi prostytutkami. Za dudniącym afrykańskim popem National Hotel, który wyglądał na miejsce rozrywki nie odpoczynku, bo za otwartymi drzwiami tłum ludzi w dymie papierosowym, wskazano mi uliczkę z rzekomym miejscem noclegowym. Rzeczywiście, hotelik. Ale na godziny. Pokój obskurny, lecz jak na cenę 35 birrów wystarczyło mi łóżko, możliwość zamknięcia się od środka; nie przeszkadzały puste opakowania po prezerwatywach porozrzucane po pokoju i totalnie improwizowane oświetlenie. Urągająca wszelkim normom toaleta w małym korytarzyku, używana była zarówno i czasem jednocześnie przez czarnoskóre nastoletnie prostytutki z pobliskiego klubu, podejrzanych typów i mnie – jedynego turystę w tym miejscu. Byłem nieczuły na zaloty dziewczynek; w tym kraju 20% miejskiej populacji zarażona jest wirusem HIV…

Wciskając się do śpiwora, nieumyty, bo akurat nie było wody, ze stoperami w uszach, zagłuszającymi dudnienie muzyki z zewnątrz, szybko usnąłem zmęczony długą podróżą.

 

Rano mogłem się w końcu umyć i zmieniłem pokój na nieco lepszy. Na wyczucie poszedłem do miasta mijając gwarny plac de Gaulle’a pełny biało niebieskich busów, taksówek, pasażerów, żebraków i sprzedawców wszelkiej tandety przy płocie z blachy falistej.

 

Doszedłem do ronda, za którym na wzgórzu zobaczyłem kopułę z krzyżem. Sprawdziłem w przewodniku: Katedra świętego Jerzego.

 

Ośmiokątna, neoklasyczna budowla znajdowała się w centrum niedużego parku otoczonego murem z czterema dużymi bramami. Wierni albo otaczali ją, całując schody, elementy drzwi, muru albo wznosili ręce do świętych obrazów umieszczonych w oknach.

 

 

 

Żebraków oczywiście także całe szwadrony, jak na ulicach. Niezwykła nabożność, właściwa prawosławiu. Bo kościół etiopski to kościół ortodoksyjny. Wokół na betonowych ławkach ludzie chronili się w cieniu drzew przed słońcem, które coraz mocniej grzało. Sympatyczne, spokojne miejsce. Do środka można było wejść jednymi z 4 drzwi; reszta nie była przeznaczona dla wiernych. Zdjąłem buty i wszedłem. Boki oddzielone kotarami, przez szpary których dojrzałem zawodzących starców w białych szatach, trzymających ozdobne wielkie krzyże i lekko się kołyszących przy uderzeniach bębnów i metalowych kołatek. Ich śpiewy przypominały tybetańskie mantry. Niezwykłe i bardzo uduchowione. Zastanawiało mnie tylko, dlaczego żaden z obchodzących świątynię wiernych nie wchodzi do środka, zatrzymując się jedynie na progu i zerkając na słabo widoczny w środku ołtarz z obrazem świętego Jerzego. Jakby byli bardzo onieśmieleni świętością tego miejsca.

Kiedy usiadłem w cieniu na ławce, pojawił się obok mnie młody, szczupły chłopak o wielkich oczach. Dobrze znał angielski i zaproponował, że pokaże mi miasto. Zgodziłem się, choć przez moment przebiegła mi myśl, że to naciągacz. Yohannis wpierw zaprowadził mnie na bazar. Merkato nazywane jest największym bazarem w Afryce. Jak powiedział mój przewodnik, jeśli ktoś zgubiłby skarpetkę lub buta, z łatwością mógł tam dokupić coś do pary. Poza tym mówi się, że asortyment produktów dostępnych tutaj to szeroka gama od gwoździa, poprzez kałasznikowa po wielbłąda. To miejsce okazało się bardzo chaotyczne, niezbyt czyste, bardzo gwarne i… zaskakujące niemal na każdym kroku.

 

 

 

 

   

 

Mój umysł szukał analogii, pierwszych podsumowań poznawanej już stolicy Etiopii: coś z Kathmandu, z Ułan Bator, ale przede wszystkim większych miast Mauretanii. W całym tym gwarze jedna rzecz najbardziej mnie cieszyła: kierowcy licznych pojazdów, szczególnie niebieskich minibusów marki toyota i taksówek – starych ład i fiatów 124, nie nadużywali klaksonów.

 

 

 

Potem znaleźliśmy się w ciemnej spelunce z kilkoma gośćmi. Pijalnia „tedżu” – alkoholowego napoju z miodu, jak powiedział Yohannis. Pomarańczowy płyn pito z małych buteleczek przypominających aptekarskie kolby. Zamówiliśmy. Mocny zapach wina, smak także. Po pierwszych buteleczkach zamówiliśmy drugie, przy niemym zainteresowaniu ze strony kilku obecnych smakoszy i młodej obsługi. Podobno wieczorami spelunka zapełnia się, że trudno znaleźć wolne miejsce na jednej z ławeczek.

 

Było coś pociągającego w tym ponurym, ciemnym miejscu. Gdyby podawano tu mocniejsze trunki, na przykład absynt, byłoby jeszcze lepiej! Okazało się, że cena buteleczki jest śmiesznie niska; w przeliczeniu na polską walutę kilkadziesiąt groszy!

Lekko podchmieleni wyszliśmy na światło i Yohannis zaprowadził mnie do innego ukrytego przez turystami miejsca – niedużej restauracji, gdzie podawano pyszne „fasting food” na bazie placka zwanego tu „injera”. Przyniesiono nam na wielkiej aluminiowej tacy szary płat placka konsystencji świńskiej skóry a na nim kilka kolorowych kupek sosów na bazie warzyw. Jadło się rękami, a właściwie jedną, prawą, urywając kawałek i nabierając nim sosu.

 

Bardzo dobre, szczególnie z piwem marki St. George!

Nauczyłem się najważniejszego słowa, które w każdym kraju warto znać, bo otwiera to wiele serc i drzwi: w Etiopii „dziękuję” to „amesegenalo”. Z łatwością przyszło mi zapamiętanie formuły wypowiadanej przy przywitaniu: „selam”, bo brzmi podobnie do tego, jak witają się Arabowie i Muzułmanie.

Zależało mi na odwiedzeniu Muzeum Narodowego i obejrzeniu szczątek Lucy. Ruszyliśmy na północny wschód miasta. Yohannis nie chciał wchodzić i umówiliśmy się po godzinie przed bramą główną.

Zbiory Muzeum zróżnicowane. W najniższej jego części prehistoria, głównie szczątki prehistorycznych zwierząt i hominidów, wśród nich te najważniejsze. Najbardziej kompletny, kobiecy szkielet ludzkiego przodka znaleziono w etiopskiej depresji Afar w 1974 roku. Donald C. Johanson na cześć piosenki Beatlesów nazwał swoje liczące 3,2 miliona lat znalezisko „Lucy”, ale Etiopczycy wolą nazywać ją „Dinknesh”, czyli „Wspaniała”. Jej mózg nie był większy niż szympansa a wprost zaledwie nieco ponad metr. Chodziła już jednak na dwóch nogach.

 

Odczuwałem wielkie wzruszenie na widok leżących pod szkłem kości oraz rekonstrukcji całej jej sylwetki w gablocie obok. Silny związek z prehistorią. Odzywała się we mnie jakby odległa pamięć. Trudna do opisania więź. Przyglądałem się jej piszczelom, żebrom, szczęce, próbując sobie wyobrazić, jak żyła, jak wyglądała. O czym śniła? Czy w ogóle śniła? Czy kochała?

Wyżej sala poświęcona nowszej historii Etiopii: paradne stroje i sprzęty, malarstwo religine, a na samej górze znów odleglejsza historia i sprzęty używane przez plemiona zamieszkujące tereny Etiopii.

 Wróciliśmy na de Gaulle Square, gdzie próbowałem w kafejce internetowej otworzyć swoją pocztę. Dwie godziny bezskutecznych zmagań. Łącza telefoniczne, na jakich pracuje etiopski Internet nie dały rady otworzyć onetu. Nieco lepiej było z hotmailem, ale kiedy już zacząłem pisać, zabrakło prądu… W pobliżu znajdowała się cukiernia oblegana przez „maszkytnych” Etiopczyków. Pyszna, mocna, aromatyczna „buna”, czyli kawa, którą zamówiłem bez cukru. Na szczęście, bo ciastko do niej o nazwie „bahlava” szczególnie było słodkie.

Pożegnałem się z Yohannisem. Nie omieszkał spytać mnie o pieniądze na minibus do domu, choć przez cały dzień byłem jego sponsorem. Ale jak się przekonam niebawem, Etiopia żebraniem stoi. Odwiedziłem jeszcze okolicę Katedry. Wokół tłum ludzi. Głos kapłana jakby ostro besztającego zebranych unosił się nad świątynią z głośników. Msza trwała na zewnątrz: przed wejściem dla wiernych ustawiona mównica, przed nią kilka rzędów krzeseł. Ale najwięcej ludzi było wokół świątyni na ławkach i przed bramami.

Nagrzane w południe powietrze zaraz po zachodzie słońca mocno się ochłodziło i nieco zmarzłem. Ludzie na ulicach poubierani w ciepłe kurtki i czapki. Aż tak tragicznie nie było!

Zaczepiany przez żebrzące w łachmanach dzieci i naćpanych, nadzwyczaj przyjaznych rasta – chłopców wróciłem do mojego pokoju, wcześniej pytając, czy zwolniło się coś w Baro Hotel. Niestety nie.

Poznałem nazwę miejsca, w którym przychodziło mi spędzić drugą noc: „Stegereda”, co w języku „amaric” oznacza kwiat. Nie mogłem się też wykąpać w National Hotel i absolutnie nie była to kwestia ceny. Po prostu w mieście nie było znów wody. Na szczęście miałem zapas butelkowej, kupionej w mieście.